اثرات کشندگی و زیرکشندگی چند عصاره گیاهی و آفت کش ایمیداکلوپراید روی شته جالیز (hem.: aphididae) aphis gossypii glover

شته جالیز aphis gossypii glover یکی از مهمترین شته های خسارت زا در مزرعه و گلخانه است که به دلیل پراکنش گسترده و دامنه ی میزبانی وسیع، دارای اهمیت اقتصادی زیادی می باشد. برای کنترل این آفت، به طور عمده از روش های شیمیایی استفاده می شود. با توجه به اهمیت سلامت انسان و حفظ محیط زیست، کاهش مصرف سموم شیمیایی در برنامه ی مهار آفت امری ضروری است. به همین منظور، پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر برخی عصاره های گیاهی دارای خاصیت حشره کشی در مقایسه با آفت کش رایج ایمیداکلوپراید انجام شد که طی آن اثرات کشندگی و زیرکشندگی عصاره های رزماری، خرزهره و اکالیپتوس با آفت کش ایمیداکلوپراید در شرایط ثابت (دمای 1 ±25 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5 ±65 درصد و دوره روشنایی به تاریکی 8 : 16 ساعت) به روش غوطه ور کردن برگ خیار روی پوره های 2 تا 3 روزه شته جالیز انجام گرفت. نتایج نشان داد عصاره رزماری پس از آفت کش ایمیداکلوپراید بیشترین تاثیر و عصاره اکالیپتوس کمترین تاثیر را داشت. برای تعیین اثرات زیرکشندگی، از غلظت lc30 هر کدام از عصاره های گیاهی و آفت کش ایمیداکلوپراید به روش سم شناسی دموگرافیک استفاده گردید. به منظور محاسبه خطای استاندارد و مقایسه پارامترهای رشد جمعیت (?، r0، t، dt، rm) از روش جک نایف استفاده گردید. تفاوت بین پارامترهای رشد جمعیت در هر یک از تیمارها و تیمار شاهد در سطح 5 درصد معنی دار بود، همچنین در این پژوهش سمیت تماسی (به روش غوطه ور کردن) و سمیت تنفسی اسانس های گیاهی شامل بومادران، اکالیپتوس، رزماری، آنغوزه تلخ و آنغوزه شیرین روی پوره های 2تا 3 روزه شته جالیز انجام گرفت. به علاوه خاصیت دورکنندگی هر کدام از اسانس های گیاهی در سه غلظت متفاوت روی حشرات بالغ شته جالیز انجام گرفت که در غلظت 10 میکرولیتر بر میلی لیتر حشرات بالغ به طور معنی داری از تیمار اسانس دور شدند. نتایج حاصل از این پژوهش می تواند گامی جهت استفاده کاربردی از ترکیبات گیاهی و به عنوان جایگزینی مناسب برای آفت کش های شیمیایی باشد. با انجام آزمایش های تکمیلی می توان از این ترکیبات گیاهی جهت کنترل شته جالیز در گلخانه و مزرعه بهره برد.